خیابان ولیعصر، خیابانی زیبا با انبوه درختان سر به فلک کشیده چنار در حاشیه دو طرف این خیابان باعث شده که از دیرباز آن را به یکی از پرترددترین و پرجاذبه‌ترین خیابان‌های کشورمان تبدیل کند. در این خیابان چند پارک قدیمی پایتخت قرار دارد که همه روزه شهروندان و گردشگران به آن‌ها سر می‌زنند.

برای تهرانی‌ها و سایر افرادی که به این شهر سفر می‌کنند، دانستن پیشینه  خیابان‌ها و چگونگی شکل‌گیری آن و نیز محله‌های قدیمی تهران جذاب است. به‌خصوص اگر آن خیابان یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین خیابان‌های شهر همچون خیابان پهلوی سابق یا ولیعصر باشد.

۱. رضاخان سردار سپه، در دوران وزارت جنگی خود ۱۳۰۲-۱۳۰۰ پس از خریدن املاک و مستغلات و باغی در سعدآباد از املاک خواهر ظل‌السلطان دختر ناصرالدین شاه در شمال تجریش تصمیم به احداث این جاده گرفت.

۲. احداث جاده مخصوص پهلوی یا همان خیابان پهلوی سابق (ولی‌عصر فعلی) از سال ۱۳۰۰ شمسی آغاز شد.

۳. این خیابان از زیباترین خیابان‌های ایران است و دلیل بسیار بزرگ آن علاوه بر ویژگی منحصر به فردش وجود درختان زیبای چنار در دو طرف این خیابان است. 

ولیعصر

عکس از : فردا نیوز

 

۴. پس از تصویب قانون راه‌سازی و گسترش خیابان‌های تهران در مجلس سال ۱۳۰۹ خورشیدی و آسفالت‌ریزی در خیابان‌های باب همایون، میدان توپخانه و اول خیابان لاله‌زار یک سال پس از آن در سال ۱۳۱۱ خیابان پهلوی آسفالت شد.

خیابان ولیعصر

۵.  دلیل کاشتن درخت چنار در خیابان ولیعصر سازگاری این درخت با آب و هوای تهران بوده است.

خیابان ولیعصر

عکس از: tehranimage

۶. وجود چنارهای خیابان ولیعصر چنان زیبایی دلپذیری به این خیابان داده، که آن را جزو زیباترین خیابان‌های جهان درآورده است.

۷. برای آبیاری درختان دو طرف خیابان ولیعصر در سه راه زعفرانیه دو حلقه چاه حفر شد.

۸. انگیزه ساخت خیابان پهلوی سابق یا همان ولیعصر تصمیم رضاشاه برای پیوند کاخ سعدآباد در تجریش به کاخ مرمر در کاخ گلستان بود.

۹. جالب است بدانید که علاقه رضاشاه به درختکاری به قدری بوده که خود نظارت مستقیم روی درختکاری خیابان ولیعصر داشته چنان که مستوفی الممالک در کتاب خود می‌گوید یکی از «دیگر از کارهای خوب شهرداری‌های دوره رضاشاه درختکاری خیابان‌ها است.»

خیابان ولیعصر

۱۰. هر سال در فصل بهار بلدیه مکلف بود آنچه از درختان کاشته شده در سال قبل که به بواسطه بی‌توجهی رفتگرها خشک شده بود، واکاریزند و سالی نبود که دو سه تا از خیابان‌های عقب مانده، یا جدیدالاحداث، درختکاری اولیه صورت نگیرد. این درختکاری به‌خیابان‌های خارج شهر هم رسید. بنابراین درختکاری خیابان ولیعصر به سایر خیابان‌های تهران نیز سرایت کرد.

۱۱ . فاصله درختان چنار ۲ متر در نظر گرفته و مابین آنها یک بوته گل سرخ کاشته شد، بنابراین ۱۸ هزار اصله تا ۲۴ هزار درخت چنار کاشته شدند و در سال ۱۳۱۹ پای درختان را تا عمق یک متر و نیم گودبرداری کردند. 

چنار

۱۲. یک استخر بزرگ برای ذخیره آبیاری درختان این خیابان در محمودیه پی کنی شد، اما قضایای شهریور ۱۳۲۰ این پروژه را ناتمام گذاشت.

خیابان ولیعصر

۱۴. این جاده تا قبل از شهریور ۱۳۲۰ برای تردد اختصاصی درباریان بود و پس از آن برای عموم آزاد شد و جاده پهلوی به خیابان پهلوی تبدیل شد.

۱۵. خیابان ولیعصر با ۱۸ کیلومتر طول میدان راه‌آهن را به میدان تجریش وصل می‌کند و طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه است.

خیابان ولیعصر

عکس از: خبرگزاری العالم

 

۱۶. پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی سده ۱۷ درباره خیابان ولیعصر نوشته است که اگر استانبول را شهر سروها بدانیم، تهران را باید شهر چنارها خواند.

خیابان ولیعصر

۱۷. باشگاه قایقرانی یا بوت کلاب در این خیابان کمی بالاتر از چهار راه انقلاب در فاصله ۱۳۲۰ الی ۱۳۳۰برای تفرجگاه کودکان راه‌اندازی شد و در سمت چپ این خیابان در بخش بلوار کشاورز کنونی آب نمای کرج برای دانش‌آموزان و دانشجویان برای خواندن کتاب‌های درسی خود در زیر سایه درختان پر شاخ و برگش برای امتحانات خردادماه ساخته شد.

ونک

میدان ولیعصر

۱۸. خیابان پهلوی از ۵۰ سال پیش به‌صورت تفرجگاه مردم درآمد و با نظر قوام بین سه راه عباس‌آباد و ونک برای تلطیف هوای شهر، جنگل مصنوعی یا همان پارک ساعی توسط مهندس ساعی ساخته شد که از زیباترین پارک‌های تهران است.

پارک ساعی

پارک ساعی

 

۱۹. این خیابان به مرور در میان سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۵ خورشیدی از حالت بیابانی خارج شد و به‌خصوص حوالی چهار راه ونک امروزی که زمانی دزدگاه بود با شکل‌گیری ده‌ها رستوران، کافه و فروشگاه به‌صورت میدان ونک کنونی درآمد.

۲۰. پس از پیروزی انقلاب اسلامی این خیابان در ابتدا خیابان مصدق و سپس به نام خیابان ولیعصر نامگذاری شد.

۲۱. ۳ پارک بزرگ در حاشیه این خیابان قرار دارد. این پارک‌ها به ترتیب با نام پارک دانشجو با مجموعه تئاتر شهر در سال ۱۳۴۶ تاسیس شد، پارک ساعی در سال ۱۳۲۴ توسط مهندس ساعی درخت‌کاری و در سال ۱۳۳۴ افتتاح شد و پارک ملت که کار احداثش از سال ۱۳۴۵ خورشیدی در ۲ فاز متفاوت آغاز شد و در سال ۱۳۴۷ فاز دوم آن بهره‌برداری شد. 

۲۲. میدان‌های موجود در راستای این خیابان از میدان راه‌آهن تا میدان تجریش به ترتیب میدان راه‌آهن، میدان منیریه، میدان ولیعصر، میدان ونک و میدان تجریش است.

میدان راه آهن

عکس از: خبرگزاری (آریا میدان راه‌آهن)

۲۳. این خیابان طولانی شهر تهران را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می‌کند.

۲۴. اگر همه خیابان‌های تهران برای کسانی که چندان آشنا به تهران نیستند به هم شبیه باشد، تنها خیابانی که اصلا شبیه سایر خیابان‌های شهر نیست و هرگز هیچ کس درآن گم نمی‌شود، خیابان ولیعصر است.

خیایان ولیعصر

۲۵. جالب است بدانید که  فلسفه ايجاد و توليد مثل درخت چنار اين است که درست مانند يک مرد يا زن بالغی که دست کودکی را گرفته باشد، هميشه بايد پايين آن يک چنار جوان کاشته شود تا وقتی که آن چنار پير از بين رفت، آن چنار جوان جايش را پر کند. 

۲۶. در سال ۱۳۱۸ خورشیدی، ۲۴ هزار چنار (در منابعی ۶۰ هزار اصله درخت) در دو طرف خیابان پهلوی سابق و ولیعصر (عج) فعلی وجود داشت که این روزها فقط ۸ هزار تای آن چنارها باقی مانده است.

۲۷. نابودی درختان چنار خیابان ولیعصر در حالی است که عمر چنار در شرایط خوب حدود ۴۰۰ سال است. این امر به دلیل برج‌سازی‌های اطراف این خیابان و نیز کاهش سفره آب‌های زیرزمینی و نیز احداث تونل‌های مترو و تاسیسات شهری است.

خیابان ولیعصر

۲۷. نکته جالب و ناراحت‌کننده این است که هر دو روز یک چنار در این خیابان می‌میرد.

خیابان ولیعصر

۲۸. با توجه به علاقه شهروندان تهرانی به این درختان چنار و خیابان زیبای ولیعصر ۷۵۰ درخت چنار ۱۵ ساله توسط شهرداری تهران از ۱۱ اسفند سال ۱۳۹۶ تا پایان همان سال در این خیابان کاشته شد.

ولیعصر

۲۹. با وجود تخریب بسیاری از درختان چنار خیابان ولیعصر، همچنان هویت این خیابان همین درختان چنار سر به فلک کشیده هستند. 

 در انتها می‌توان از حقایق خیابان ولیعصر و چنارهای معروف آن این موضوع را به یادگار داشت که هر ایرانی می‌تواند برای زنده نگه‌داشتن درختان چنار یک نهال چنار در فاصله یک الی ۲ متر در کنار درختان کهنسال بکارد تا نسل درختان چنار از بین نرود.