چرا هنوز به داستان‌‌های علمی تخیلی نیاز داریم؟

روزگاری بود که ربات‌ها روی سیاره‌‌ی عطارد پرسه می‌‌زدند، زمانی بود که یک بیگانه‌‌ی تغییر‌‌شکل‌‌یافته از زیر یخ‌‌های قطب جنوب بیرون می‌آمد و یک امپراتوری کهکشانی متشکل از ۲۵ میلیون سیاره به دروازه‌ی ورودی کهکشان راه شیری می‌رسید.

از اواخر دهه‌‌ی ۱۹۳۰ تا اواخر دهه‌‌ی ۱۹۴۰، با نام «عصر طلایی» داستان‌های علمی تخیلی یاد می‌‌شود؛  این همان دوره‌‌ای است که نویسندگانی مانند آیزاک آسیموف و رابرت آ.هینلین، اولین داستان‌های مسحورکننده‌‌ی خود را نوشتند. از آن زمان به بعد، جنبش‌های ادبی جدیدتر، به‌‌کلی بنیان داستان‌‌های علمی تخیلی را زیرورو کردند؛ اما هنوز آخرین داستان‌‌پرداز به‌جامانده از آن عصر طلایی، جیمز گان ۹۵ ساله، همچنان به نوشتن ادامه می‌دهد.

در سال ۱۹۴۸ یکی از ساکنان قدیمی لاورنس در ایالت کانزاس، شروع به نوشتن داستان‌های کوتاه در مجلات برای طرفداران داستان‌های علمی تخیلی طی سال‌های پس از جنگ کرد که می‌توان از میان آن‌ها به «داستان‌های شگفت‌انگیز»، «داستان‌های علمی تخیلی استاندینگ» (که امروزه به‌‌نام آنالوگ شناخته می‌شود) و «کهکشان» اشاره کرد. در طول دهه‌های بعد، او ده‌ها کتاب دیگر را تألیف کرد. رمان او در سال ۱۹۶۲ با نام «فناناپذیران»، به یک مجموعه‌‌ی تلویزیونی تبدیل شد و شاهکار او در سال ۱۹۷۲، با نام «شنوندگان»، الهام‌بخش بسیاری از پژوهشگران برای پیوستن به جستجو برای هوش فرازمینی شد. اما شاید بزرگ‌ترین دستاورد او این بود که باعث شد ژانر علمی تخیلی، از احترام بیشتری برخوردار شود. او به‌‌عنوان استاد دانشگاه کانزاس، یک مرکز مطالعه برای این ژانر تأسیس کرد و چندین کتاب نوشت که در آنها، به بازگو کردن تاریخچه‌‌ی این سبک پرداخت.

جیمز گان؛ نویسنده‌ی پیشگام در ژانر علمی تخیلی

شعار وی این است: 

بیایید با داستان‌های علمی‌تخیلی دنیا را نجات دهیم.

او این گفته را واقعاً جدی گرفت. وی می‌گوید که بسیاری از نویسندگان عصر طلایی، یک نوع انگیزه‌‌ی مبلّغ­‌گونه دارند. آن‌ها با به تصویر کشیدن سفرهای فضایی بین‌‌ستاره‌‌ای، موجودات بیگانه و ماشین‌آلات قدرتمند تلاش کردند ما را به‌‌سلامت از مسیر پرخطر نیمه‌‌ی قرن بیستم عبور دهند و در ما، امید به آینده‌ای روشن را زنده کنند. در طی دهه‌‌ی ۱۹۴۰، او از چهار پیشوای بزرگ سبک علمی تخیلی در دوران طلایی الهام فراوانی گرفت:  آسیموف، هینلین، تئودور استورجن و اِی. وَن وُت. گان می‌‌گوید:

 آن‌ها تمام طیف وسیع داستان‌های علمی تخیلی را در آن زمان پوشش می‌‌دادند و من از همه‌‌ی آن‌ها فرا گرفتم.

مردی که آثار همه‌‌‌‌ی این نویسندگان را منتشر کرد و این عصر طلایی را رهبری کرد، جان دبلیو. کمپل، سردبیر مجله‌ی داستان‌های علمی تخیلی استاندینگ در سال ۱۹۳۷ بود (او همچنین نویسنده‌‌ی رمان «چه کسی به آنجا می‌‌رود؟»، داستانی در مورد بیگانگان قطب جنوب است که براساس آن فیلم «چیزی از دنیای دیگر» ساخته شد).

کمبل از نویسندگان این مجله خواست تا از ماجراهای احمقانه باک راجرز که پیش‌ از این بر این ژانر تسلط داشتند، فاصله بگیرند و به‌‌جای آن روی اکتشاف هوشمندانه‌‌ی ایده‌های آینده تمرکز کنند. چندین رمان از هینلین به‌‌صورت سریالی در مجله‌‌ی استاندینگ منتشر شد و پس از آن، داستان‌‌های آسیموف در‌‌مورد ربات‌ها و امپراتوری‌های کهکشانی در مجموعه داستان‌‌های «من، ربات» و «بنیاد»، گرد‌آوری شدند. اولین داستان‌های گان نیز در همین راستا قرار می‌‌گرفت. برخی از این داستان‌‌های او، بر چالش برقراری ارتباط بین گونه‌های بیگانه تمرکز داشتند؛ موضوعی که بعدها نیز، او در رمان «شنوندگان»، بار دیگر به آن پرداخت.

تعدادی از آخرین آثار ادبی جیمز گان

در دهه‌‌ی ۱۹۵۰ بسیاری از مجلات علمی تخیلی ورشکسته شدند و بهترین نویسندگان این ژانر به بررسی جامعه‌شناسی آینده روی آوردند؛ مانند رمان ری بِرَدبِری با نام «فارنهایت ۴۵۱» و اثر گان با نام «The Joy Makers» و در آن جامعه‌ای به تصویر کشیده شده است که باهدف به اوج رساندن احساس خوشبختی در انسان‌‌ها طراحی شده است. طی دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، نویسندگان موج نو نظیر هارلان الیسون و اورسولا کِی.لی.گوین، به ژانر علمی تخیلی، حال و هوای ادبی و تجربی بیشتری بخشیدند. از سال ۱۹۸۰ به بعد، خوانندگان معدود مجلات علمی تخیلی باقیمانده نیز رو به کاهش گذاشت، اما در عوض، جهش بزرگی در تعداد کتاب‌های علمی تخیلی که هر سال منتشر می‌‌شد، روی داد. گان می‌افزاید:

زمانی که من آغاز به کار کردم، می‌توانستیم هر آنچه را که منتشر می‌شد، بخوانیم. اما هم‌اکنون، این عرصه بسیار بزرگ‌تر و متنوع‌تر شده است.

با این حال، گان همچنان به انتشار رمان، مجموعه‌ داستان‌‌های کوتاه و تاریخچه‌ها ادامه داد. سال گذشته، انتشارات تور، سومین رمان از مجموعه‌‌ی سه‌گانه «تعالی» اثر جیمز گان را منتشر کرد؛ رمانی که داستان یک سفینه فضایی به‌نام «جفری» و گروهی از مسافران انسانی و بیگانه‌ی درون آن‌ را روایت می‌‌کند.

 گان بر این باور است که مهم‌ترین جریان فعلی در ژانر علمی تخیلی، ظهور بسیاری از نویسندگان بزرگ در میان زنان است که به اعتقاد او، منجر به بهتر شدن این سبک ادبی خواهد شد.

او معتقد است که ژانر علمی تخیلی، به مردم کمک می‌‌کند که وسیع‌‌تر و جسورانه‌‌تر بیندیشند و این دستاورد برای گونه‌‌ی بشر، بسیار مفید خواهد بود.